Cả kinh nghiệm chung và kinh nghiệm đặc biệt đều liên quan tới quá trình đọc sách lịch sử. Đối với những cuốn sách tồi, các quy tắc đọc sách chỉ giúp cho độc giả thấy rõ hơn những yếu kém trong tác phẩm mà thôi. Lịch sử nói về hành động của con người trong quá khứ.
Chúng ta biết rằng, sự xuất hiện của toán học trong sách khoa học là một khó khăn đối với người đọc. Những yếu tố trên chính là mặt lý thuyết của vấn đề. Các từ còn lại cũng cần được đặt vào đúng chỗ.
Câu hỏi đầu tiên về sự tiến bộ là Sự tiến bộ có diễn ra trong lịch sử không? và Có phải những thay đổi trong lịch sử loài người đều theo hướng tốt lên?. Bốn câu hỏi trên là những nguyên tắc cơ bản mà Phần hai cuốn sách này đặc biệt quan tâm. Nhưng điều này không làm mất đi tính thực hành trong cuốn sách của Kant.
Vì thế, bạn cần phải phân biệt các câu hỏi thật sự mang tính triết học và các câu hỏi khác mà một triết gia có thể bàn đến. Đây cũng chính là một trong những điểm khác nhau cơ bản giữa các tác phẩm thơ ca và tác phẩm mô tả. Sử thi có lẽ là những tác phẩm được tôn vinh nhất nhưng lại ít được đọc nhất trong kho tàng văn học truyền thống phương Tây.
Đồng thời độc giả phải phân biệt được kiến thức thuần tuý và quan điểm cá nhân, và xem xét những vấn đề liên quan đến kiến thức theo hướng có thể giải quyết được. Như vậy, nếu thiếu các nguồn lực nội tại, chúng ta sẽ ngừng phát triển về trí tuệ, tinh thần và đạo đức, tức là ta bắt đầu chết đi. Do đó, cuốn Principles of Psychology (Những nguyên tắc tâm lý học) của ông vừa là một tác phẩm khoa học vừa là một tác phẩm triết học mặc dù mục tiêu chính của nó liên quan đến khoa học.
Bạn sẽ không thể biết được nhiều nếu tất cả những gì bạn biết chỉ là các dữ kiện. Cuốn The First Circle (Vòng tròn đầu tiên) của Alexander Solzhenitsyn đã lột tả sự độc ác và tính vô nhân đạo của bộ máy quan liêu Xô Viết rõ nét hơn hàng trăm bản báo cáo và nghiên cứu thực tế. Anh ta không thể thấy những thứ mà chúng ta không thể, mà chỉ có thể nhìn rõ hơn hay nhìn theo cách hơi khác so với chúng ta.
Một cuốn sách có thể khai sáng tư duy cho độc giả. Đó là một quá trình đòi hỏi nhiều nỗ lực. Trong cấp độ này, độc giả giành lấy một cuốn sách, và nghiền ngẫm nó cho đến khi nó trở thành của riêng họ.
Độc giả đọc sách theo tinh thần này chỉ đọc cốt để tìm ra những điểm mình không tán thành. Đức vua và hoàng hậu rất nghi ngờ nên Polonius đã đề nghị vua và anh ta đứng sau bức thảm để nghe cuộc nói chuyện giữa Hamlet và Ophelia. Hai điểm phê phán đầu tiên này có liên quan đến nhau.
Mặc dù tiểu sử và đặc biệt là tự truyện thường tiết lộ rất nhiều thông tin về tác giả, nhưng chúng ta không nên dành quá nhiều thời gian tìm hiểu những bí mật của tác giả đến mức không thể tìm ra những điều họ diễn tả hết sức mộc mạc trong tác phẩm. Polonius nói: Dù đây là sự điên dại, nhưng không phải là không có ý đồ trong đó. Khi đó độc giả nợ tác giả một lời đánh giá.
Nhưng sự thật không phải lúc nào cũng như vậy, nhất là đối với các tác phẩm mô tả. Việc đọc sách, giống như tự khám phá, chính là học mà không có thầy giáo. Chỉ bắt đầu phê bình khi bạn đã hoàn thành quá trình lập dàn ý và hiểu được nội dung của cuốn sách.