Tôi hoàn toàn tin chắc rằng phần đông người ta thiếu suy nghĩ hơn là thiếu cái gì khác. Lúc này, tôi không cần biết đến nguyên tắc của bạn ra sao. Mặc dầu vậy, tôi vẫn phải viết vì cần phải viết.
Chúng ta không bao giờ có thêm chút thì giờ nào đâu. Nếu tuổi xuân của bạn còn dồi dào, năng lực còn thừa thãi mà lại hăng hái muốn gắng sức, thì tôi không do dự gì mà khuyên bạn: "Cứ làm đi, hết ngày này qua ngày khác đừng nghỉ ngày nào". Và bây giờ tôi phải xét đến vấn đề là nên coi tuần lễ có sáu hay bảy ngày.
Cũng chẳng cần sách. Tôi ân hận cho bạn lắm, nhưng còn có chỗ để an ủi. Nhưng nếu tôi lấy trường hợp một viên chức Luân Đôn làm việc sở từ mười giờ sáng đến sáu giờ chiều (Tại Anh các sở làm việc một hơi như vậy cho những người ở xa sở đỡ tốn công đi về; giữa trưa được nghỉ một giờ để ăn cơm) và sáng mất 50 phút tới sở, chiều mất 50 phút về nhà, thì trường hợp đó cũng gần được là trường hợp trung bình.
Học cái gì? Điều đó không thành vấn đề, từ xưa tới giờ nó chưa bao giờ thành vấn đề. Nhưng mới đầu nên gắng sức in ít như vậy thôi. Ăn xong bạn nghiêm trang hút thuốc, thăm bạn bè; đi đi lại lại; đánh vài ván bài; giở vài trang sách; bạn nhận thấy tuổi già nó bò tới; bạn đi dạo mát; vuốt ve cây đờn.
Nó là nguyên nhân của trạng thái không yên ổn trong tâm tư, nó như một bóng ma, luôn luôn phá quấy những cuộc vui của ta. Cái lợi lớn nhất của những kiệt tác đó là nó minh bạch một cách lạ lùng. Câu châm ngôn đó chưa đúng hẳn.
Lòng tự trọng đó là nguồn gốc của mọi quyết định và sự thất bại nhất định làm tổn thương lòng tự trọng của ta. Tôi chỉ có thể xét một trường hợp thôi và trường hợp đó không thể là trường hợp trung bình, vì không có trường hợp nào là trường hợp trung bình, cũng như không có người nào là người trung bình. Kiên tâm thì không khi nào thất bại.
Sau nầy, có dịp, tôi sẽ nói về văn chương. Vậy bạn phải tiến chầm chậm. Nếu bạn kiên nhẫn theo được như thế thì chẳng bao lâu bạn sẽ thấy cần bỏ ra bốn, có lẽ năm buổi tối để gắng sức làm cho xong một việc gì, cho đời thật là đáng sống.
Và có thể thoả mãn lòng khao khát hiểu biết của ta mà không cần đến văn chương. Thật ra, khó tưởng tượng được trạng thái tinh thần của một người đọc xong tập tạp bút của Hazlitt mà không muốn đọc ngay một vài bài thơ nào rồi mới ăn cơm. - Vâng, bất kỳ cái gì cũng giản dị như vậy.
Ý muốn làm được việc gì ngoài chương trình đã ấn định là ý muốn chung của những người có một tâm hồn khá! Tập thể dục sáng và chiều, chỉ mười phút thôi, mà bạn thấy sức khỏe tăng lên suốt ngày, tới vẻ mặt của bạn cũng thay đổi hẳn nữa. Nghệ thuật là cao quý, nhưng không phải là cao quý nhất.
Thế này thì khó chịu thật. Tôi tưởng tượng rằng phần đông những người có óc tò mò tìm hiểu đều hướng đến văn chương. Tôi nhấn mạnh bao nhiêu vào điều đó cũng không phải là thừa.